Szukaj
Close this search box.

Badania nieniszczące 2022-2023

Katedra św. Jana Ewangelisty Badania Badania nieniszczące 2022-2023

Program badań nieniszczących objął: badania georadarowe struktur podziemnych (A. Cupa, J. Raczkowski), dokumentację i analizę malowideł ściennych w korpusie: VIS (wys. rozdzielczość, dron, J. Raczkowski), UV oraz bliska podczerwień (NIR) (A. Cupa, J. Raczkowski), dokumentację i analizę malowideł ściennych w górnym chórze: VIS (wys. rozdzielczość i panoramy, J. Raczkowski), bliska podczerwień (NIR) (J. Raczkowski), XRF (J. Raczkowski); badania mykologiczne oraz analizy składu powietrza (M. Dyda), nieniszczące badania wilgotnościowe (W. Frąckowiak).

___________________________________________________________________

Georadar

Szczegółowe analizy struktur podziemnych katedry przeprowadzono za pomocą skanu z zestawem GPR (zasięg anteny georadarowej do 4 m w głąb od poziomu posadzki, antena o częstotliwości 900 MHz). Zeskanowano całą katedrę, uzyskując 575 profili o łącznej długości ponad 3300 m. z 22 siatek/pól, z których każda była skanowana wzdłuż i w poprzek. 

Skan i analiza struktur podziemnych katedry wykazała liczne anomalie, wskazujące na występujące pochówki, pozostałości wcześniejszej struktury architektonicznej, historyczne elementy wprowadzane na przestrzeni dziejów, do elementów współczesnych (zbrojenia). 

Rzut katedry ze skanu 3D, na który naniesiono 22 pola skanowania georadarowego.

___________________________________________________________________

Badania malowideł ściennych w korpusie nawowym

W ramach badań prowadzonych w katedrze w od jesieni 2022 r. i w r. 2023 r. osobne miejsce przypadło zespołowi malowideł ściennych na ścianach naw bocznych. Jest to zabytek unikatowy, choć silnie zniekształcony, gdyż od czasu odkrycia w l. 60. XIX w. przeszedł daleko idące ingerencje restauratorskie (w latach 1860-tych i w latach 1930-tych), konserwację i restaurację przeprowadziły ponadto w l. 60-tych pracownie PP PKZ.

Kompleksowe analizy i ich interpretacja w technice fałszywych kolorów ze składową w bliskiej podczerwieni oraz fluorescencji wzbudzanej UV pozwoliły na ogólną identyfikację zastosowanych pigmentów, z przewagą tzw. pigmentów żelazowych, wykazały zastosowanie pigmentów historycznych oraz XIX-wiecznych i współczesnych. Ponadto obrazy zarejestrowane w UV ukazują stan zachowania: uzupełnienia ubytków tynku (tzw. łaty), kity i przemalowania, dobrze czytelne są duże uzupełnienia wykucia wtórnych gniazd na montaż protestanckich empor wzdłużnych. Są też podstawą do przeprowadzenia punktowych pomiarów przenośnym spektrometrem rentgenowskim XRF oraz do wyznaczenia miejsc pobrania próbek, jakie będą niezbędne do pełnej identyfikacji pigmentów, spoiw oraz ustalenia stratygrafii warstw malarskich wraz z przypisaną chronologią.

Badania XRF zostały wykonane w 2023 r. dla malowideł w górnym chórze przez dr hab. Juliusza Raczkowskiego w ramach projektu “Korpus malowideł ściennych…”

Na przełomie listopada i grudnia 2022 ujawniły się nieznane dotychczas średniowieczne malowidła ścienne, które w wspominał Max Toeppen w 1875 roku: „Spośród trzech blend okiennych, które teraz zakrywają organy, w pierwszej od lewej jest niezamalowany symbol jakiś, ala herb, który wypełnia blendę”, zaobserwował też ryty rysunek.  

Dokumentację multispektralną tych malowideł wykonał dr hab. Juliusz Raczkowski w 2023 r.

___________________________________________________________________

Analizy mykologiczne i wilgotnościowe

Wykonano kompleksowe badania wilgotnościowe ścian korpusu nawowego katedry, więźb dachowych, analizę czystości mikrobiologicznej powietrza i powierzchni, identyfikację grzybów strzępkowych bytujących w katedrze.

Badania potwierdziły bardzo poważny problem z wilgotnością, miejscami zawilgocenie murów sięga ponad 5 m od poziomu posadzki, dotyczy to zwłaszcza strony południowej kościoła.

Aktualności

Skip to content